21ste zondag door het jaar B

 

Soms kunnen we in de Bijbel teksten tegenkomen die wat ongemakkelijk aanvoelen. Het is dan gemakkelijk om ze over te slaan en het er vooral niet over te hebben. Op die manier houden we het leuk en gezellig. Tegelijkertijd doen we die teksten daarmee tekort en sluiten we ons af voor de boodschap die ze ons te brengen hebben.

Ooit kreeg ik een Bijbeltje, een klein boekje waar alle ingewikkelde teksten uit waren geknipt. Als je het doorbladerde, waren er soms woorden weg, maar ook hele zinnen en hoofdstukken. Je hield een gatenkaas over waar niets van te breien was. De kern ontbrak. Ook dat zal niet de bedoeling zijn.

Moeilijke teksten, en hetzelfde geldt voor ingewikkelde situaties en nare omstandigheden, zullen we onder ogen moeten komen. Daarmee wordt het niet per se leuker, maar hopelijk zien we dan wel dat het dragelijker is dan we in eerste instantie dachten. Vaak ligt er namelijk onbegrip aan ten grondslag.

Onbegrip is niet alleen iets van onze tijd; we zien het ook duidelijk terug in de Schrift. Een voorbeeld hiervan vinden we in het Johannesevangelie (Joh. 6, 60-69), waar we de afgelopen weken steeds uit de Broodrede hebben gelezen. Het begon met de wonderbaarlijke broodvermenigvuldiging en een mensenmassa die achter Jezus aan gaat om meer van dit soort wonderen te zien. Het is leuk en gezellig! Jezus trekt volle zalen.

Tot Hij de diepere kern aanraakt en dingen zegt die men eigenlijk niet zo goed begrijpt. Hij spreekt dat Hijzelf het Brood is dat Leven geeft, en dat we Zijn Lichaam en Bloed moeten nuttigen. Dat klinkt dus niet meer leuk en gezellig. Voor een Jood klinkt het alsof Jezus dingen zegt die tegen de Joodse Wet ingaan. Dat kan niet. Het klinkt dan eigenlijk alsof Onze Lieve Heer de weg een beetje kwijt is.

Elkaar niet begrijpen leidt tot elkaar niet meer willen verstaan. De luiken gaan dicht. Er is een hele groep die Jezus volgt en nu dus weggaat. Dat wat Jezus zegt, stuit hen tegen de borst en ze vertrekken. Jezus kijkt naar Zijn inner circle en vraagt of zij ook willen weggaan, waarop Petrus teruggeeft dat ze bij de Heer blijven, want Hij spreekt woorden van eeuwig leven. Petrus spreekt een soort geloofsbelijdenis uit als hij zegt dat Jezus de Heilige Gods is. De Twaalf laten zich niet afleiden door wat anderen denken of door wat ze nog niet begrijpen, maar ze richten zich op de Heer. Jezus wijst hen in de juiste richting.

Terwijl zij bij Jezus blijven, vertrekt er dus een hele groep. Het is natuurlijk zonde dat zij weggaan, maar hun reactie is begrijpelijk gezien de ongemakkelijke boodschap van Jezus. Dat wat Jezus zegt bevalt hen niet. Het schuurt, dat voelt ongemakkelijk, en dat gaan we liever uit de weg. Een gemiste kans, want dat wat schuurt, geeft glans.

Net zoals die groep volgers de kans miste om te groeien door het ongemak, kunnen ook wij in ons dagelijks leven kansen missen als we wegkijken van moeilijke situaties. Soms moeten we ons juist verhouden tot situaties die vragen oproepen. Als we alles uit de weg gaan, overal omheen draaien of, zoals bij curling, alles wegvegen, dan houden we niets over. Dan gaat alles voort en als het een beetje ingewikkeld wordt, draaien we ons om en zijn we weg. Dit kunnen we wellicht ook zo ervaren bij de Brief van Paulus, de Tweede lezing (Ef. 5, 21-32). Hij begint al prettig door te stellen: ‘Vrouwen, wees uw man onderdanig’.

Ooit zei een lectrice tegen mij: “Oh, dat lees ik niet!” Toen ik haar vroeg door te lezen, zag ze staan dat er ook iets van de man gevraagd werd en, een beetje protesterend, besloot ze de tekst gewoon voor te dragen in de viering.

Een tekst als deze zouden we makkelijk over kunnen slaan. “Het past niet meer in onze tijd, hopeloos ouderwets en vrouwonvriendelijk”. Als je hem zo leest, heb je volkomen gelijk. Tegelijkertijd doen we de apostel Paulus dan ook tekort. Zeker, men heeft met dit soort teksten in de hand nare situaties in stand gehouden, maar dan spant men de Bijbel ook voor het eigen karretje.

In de tekst vindt een wederzijdse beweging plaats. De partners bewegen naar elkaar toe. Voor Paulus zijn ze niet los verkrijgbaar, maar horen ze ten diepste bij elkaar. Als je zo leeft, dan zul je rekening met elkaar moeten houden. Je zult elkaar dan moeten gehoorzamen. Zoals ik ooit hoorde: dat bestaat uit horen en samen. Daarbij heb je oor en oog voor de ander. Als je dat allebei doet, als je daar samen aandacht voor hebt, is er een balans die leven geeft. Daarin volgen we het voorbeeld van Christus en de Kerk. Samen één zijn. Onderdanig, niet slaafs volgen, maar je vrijwillig schikken naar de ander. Liefhebben, zoals Christus zich volledig geeft voor ons.

Het draait dus niet om een machtsverhouding, maar om een open oog en open hart voor de ander. Wederzijds liefhebben. Zo’n boodschap zouden we bijna missen als we ons af laten leiden door one-liners.

Juist in deze tijd waarin de waan van de dag regeert en men zijn mening al snel klaar heeft, blijft dit van essentieel belang. Blijf luisteren. Spring er niet direct bovenop om je punt te maken, maar laten we vragen stellen en duidelijkheid krijgen. Onbegrip leidt ertoe dat men elkaar niet meer spreekt, gecanceld worden ligt dan op de loer. De Heer nodigt ons steeds weer uit om onze oren en ogen te openen voor Zijn boodschap van liefde. Dat kunnen we alleen doen als we deze wederzijds verstaan en het ook weer verspreiden met daden van liefde. Amen.